Sencer Solakoğlu'ndan müjdeler

Kıymetli meslektaşlarım,

Bu yazım biraz gazete köşe yazısı gibi olacak ama çok önemli. Sektör dinamiklerini anlamanız için yazıyorum… Eskiden bakanlar bizi avutur ama hiçbir şey değişmez idi. Şimdi icraat var ama kendisini pek de iyi ifade edemeyen bir bakanlıkla karşı karşıyayız.

Öncelikle şunu bilin. Kimseye bir minnet borcum yok. Her zaman olanları olduğu gibi paylaşıyorum.

3 gündür Ankarada görüşmeler içindeyiz. Tarım bakanımız ve ekibi ile birçok görüşme gerçekleştirdim. Et, süt ve domates, karpuz, biber gibi konuları konuştuk ve alınacak tedbirler hakkında stratejiler üzerine müzakerelerde bulunduk. Burada siziler ile bunları paylaşacağım.

TUSEDAD yönetimi sektörün dertlerine çözüm bulmak adına sıkıntıları ve çözüm önerilerini en üst mertebelere taşımaya devam ediyor.

Tarım bakanlığımız, Ticaret bakanlığımız, sektör temsilcilerimiz, sanayici kesimi ve zincir market temsilcilerinin bir araya geldiği toplantı sonuçlarını gerek bakanalık, gerek sivil toplum kuruluşları açıkladılar. Tekrar yazmayacağım.

Sonuçlar sevindirici ama bir o kadar da utanç verici.

*Fiyatlar geriye dönük düşürülemeyecek.

Biz mesela temmuz ayında üretimini yapıp sattığımız sütü, sanayici bir ay sonra geriye dönük fiyatı düşürüyorum diyebiliyordu. Ancak fiyat artışlarında 15 gün bazen 1 ay rafa fiyat artışını yansıma süresini bekleyin diyordu.

Bu iş buraya nasıl geldi. Böyle bir duruma sektör nasıl evrildi?

Tarım bakanlığı, ticaret bakanlığının desteği ile bu saçmalığa, adaletsizliğe sert bir dur dedi.

Asıl bakılması gereken bu işin nasıl buralara geldiği. Yıllardır imkân sunulan her mecradan haykırdım, “bu gidişle ülke hayvancılığı biter, yapmayın etmeyin” diye ama dinleyen olmadı. Şimdi artık bir dinleyen var bu da size ispatı. Haksız cezalar, ithamlar ve siyasi yaftalamalara maruz kaldım. Zaman ne yazıkki haykırışlarımın doğruluğunu ispat etti ama acısını ülke olarak hep beraber yaşıyoruz. Dünyanın en pahalı gıdasını tüketmek zorunda bırakıldık. Tek sebebi kendini üstün gören kibir abidesi karar vericiler ve güç yalakası sivil toplum kuruluş başkanları ve kadroları idi.

*Süt fiyatları artık hiç bir zaman maliyetin altına inmeyecek ve 3 ayda bir güncellenecek.

Zaten aksine nasıl göz yumuldu? Bu karar çok önemli. Peki ama böyle bir maddenin karara bağlanmak zorunda kalınması kimin suçu? Ben hemen söyleyeyim; yıllardır omuz omuza vererek mücadele etmemiz gerektiği halde, hep güçlünün yanında durmayı seçen koltuk sevdalısı sivil toplum kuruluşlarının yetersiz kalan başkanlarının ve yöneticilerinin suçudur. Bugün de farklı değil. Ancak bugün uzun bir aradan sonra güç, üretimi teşvik eden bir iradenin elinde. Bu sebeple sanki başarı var gibi dursada inancım ve itimatım bu kişilere karşı değişmiyor. Ne kadar çabuk sindiklerine defalarca şahit oldum.

Üreticinin hakkı adına traktörle yollara çıktığımda, USK önünde kararları protesto ettiğimde hepsi hep kaçtılar. Sadece kaçmakla kalmadı bir de arkamdan siyasi söylemlerle beni karaladılar.

Hep derim “Niyet iyi akibet iyi olacaktır. Tek ihtiyacım sabır”.

Bugün sektörü dinleyen sorunlarına çözüm üretmek için kollarını sıvamış, sadece söylem ile değil gördüğünüz üzere eylemleri ile yanımızda tüm gücü ile duran bir Bakan ve bakanlığımız var.

* ESK (Et ve süt kurumu) artık devrede

Üreticinin dostu, sigortası olan iki önemli kurum TMO ve ESK. Uzun bir aradan sonra ESK verdiği mesajlar ve İCRAATLERİ ile piyasayı düzenlemeye başladı. Et üreticileri merak etmesin. Fiyatların zarar eder seviyede kalmayacağını ben birinci ağızdan duydum ve bunun için atılan adımları görüyorum. Çok yakında daha stabil, zarar ettirmeyecek bir fiyat piyasada oturacak. Şunu anlamanız gerek. ESK devreye girmesi alışık olunan bir durum değil ve sektör şaşkın. Çok abartı fiyat oynaklıkları oluyor ama bakanlık fiyatların ne abartı seviyeye çıkmasına ne de üreticiye zarar ettirecek seviyede kalmasına müsade etmeyecek. Yani fiyatlar haddinden fazla düşüyorsa bekleyin. Panik yapmayın. Panik satışı fiyatları daha da düşürür. Fiyatların artış yönünde tatmin edici bir seviyeye gelince de “1 hafta daha bekleyelim daha da artacak” söylemlerine takılmayın.

Siz işletmeniz için doğru zamanda kesiminizi yaptığınız zaman en kârlı zamandır. Spekülasyon yaparsanız büyük risk almış olursunuz. Hepimiz piyasada bunu yakın zamanda yaşadık.

ESK, SÜT için organizasyonlarını tamamladı. Yıl sonuna kadar herhangi bir fazlalık olması durumunda derhal miktarına bakmaksızın alım yaparak sütü piyasadan çekecek ve ihracata yönlendirecek. Sakın kimse süt fazlası var fiyatı düşürün veya sütünüzü bu sebeple alamıyorum söylemine kanmasın ama burası çok önemli: kaliteli süte kaliteli fiyat, kalitesiz ve standart dışı süte CEZA olacak.

Ne üretirsen üret beyaz olsun sıvı olsun zamanı geride kaldı. Artık %3,6 yağ, %3,2 protein kriteri fiyatlamalar için devrede. Yani süt yağınız veya proteininiz eksik gelirse fiyatınız TİP sözleşmelerde yazdığı gibi düşecek ancak daha kaliteli ise pirim ile mükafatlandırılacaksınız.

Devlet, süt analiz sonuçlarına çok yakında bir çözüm getirecek. Eğer sonuçlar size doğru gelmiyorsa, fabrika elindeki şahit numuneyi akredide bir laboratuvara yollayarak teyit ettirmek zorunda bırakılacak. Biz Bursa Damızlık birliği olarak tüm sonuçları sanayiciden istiyoruz ve günlük takibini yapıyoruz. Yollamayanlara önce ihtar sonra hukuğu devreye sokacağız.

Çok önemli bir konu da kanun ile belirlenmiş olan ÖDEME süresi. Ticaret bakanlığının net bir şekilde ifade etti 30 gün sınırı var. Yani sütünüzün ödemesini 30 günden geç ödüyorlarsa derhal şikayet edin. En geç 1 aylık bir vade sınırı var. Sanayicilerin net bir argümanı vardı: “marketler paramızı geciktiriyor” diyorlardı. Toplantıda zincir maket temsilcileri net bir şekilde ifade ettiler. “Günü geçmeden tüm ödemeleri yapıyoruz” dediler. Bize anlatılan hikâye demek ki yalanmış.

Hiçbirimiz uzun vadeye evet demek zorunda değiliz. KANUN NET EN FAZLA 1 AY!

DOMATES, KARPUZ, BİBER, PATATES, FISTIK, PATLICANK vb. üreticilerine yönelik:

Tip sözleşme diye bir sözleşme var. Bakanlık bunları hazırlamış ve websitesinde var. Süt üreticisi olarak biz bu sözleşmeleri kullanıyoruz ve çok faydasını gördük!

Ekim öncesi tüm üreticiler bu sözleşmeleri müşterisi ile beraber yapması çok önemli. Sözleşmeniz olmadan üretirseniz kimse sizin hakkınızı kanunen arayamaz. Sözleşmesi olanın malı yerde kalmayacak. Tarım bakanlığı ve Ticaret bakanlığı bu konuda ilk defa planlı üretim kapsamında sözleşmelere taraf. Yani bu sözleşmenin hakemi tarım bakanlığı. Eskiden olduğu gibi “sözleşmen var ama kim takar” dönemi geçti.

Sözleşmesiz ekilişler piyasaların ahlakını bozuyor. Şu sıra 2,3 TL/kg salçalık domates serbest fiyatı. Sözleşmeli 3,7 TL. bu durumda fabrikalar sözleşmesi olan üreticilerin malını almak yerine açıktan almayı tercih ediyor ve dengeleri bozuyor. Sözleşmesi olmasına rağmen malını satamayan üreticiler, ilçe tarım müdürlüklerine gidip durumu bildirsin. Bakanlık takipçisi olacak!

Bugün salça üreticileri Ankaraya çağırıldı. Aynen sütte olduğu gibi bakanlık üreticisine sahip çıkıyor!

Lafı daha fazla uzatmadan son olarak sizlere şunu yazmak istiyorum. Biliyorum alıştınız ekranlardan haykırmama; ama hiçbir mecburiyetim olmamasına rağmen Ankaradayım. İşimi gücümü bıraktım ve üreticinin haklarını savunmak için buradayım ve tüm kapılar açık. Ekranlardan bağırıp çağırma dönemini çok şükür arkada bıraktık gibi duruyor. Şimdi eylem zamanı. Yanlışları teker teker düzeltmesi için problemleri gündeme getiriyoruz ve sorunlar çözülüyor. Daha çözülecek çok sıkıntılarımız var. Bunlar 1 günde çözülemez ama teker teker problemler ele alınıyor. Bu hem üreticinin, hem tüketicinin hem ülkemizin hayırına.

Sevgi ve saygılarımla

Sencer Solakoğlu