Beyin Göçü

100 000 kişiye düşen doktor sayısında Avrupa ülkeleri içinde sonuncu sırada olmamız, son zamanlarda doktorların ve sağlıkçıların yurt dışına yerleşmesi bizim doktora ulaşmada yaşadığımız zorluklar dikkatimi doktorların beyin göçüne çekmişti.

Sonraki süreçte eski öğrencilerim veya uzun süre görüşmediğim arkadaş ve tanıdıklar ile karşılaşıp sohbet ettiğimde ve sohbet konusu çocuklar ne yapıyora geldiğinde aldığım cevap içimi acıtıyor. Aldığım cevap çocuk okudu şu mesleği seçti şu ülkeye yerleşti evinide aldı yılda 1-2 defa geliyorşeklinde.

Köy Enstütütüsü, Vatanperverlik kültürü ile zihin haritaları ile yoğurulmuş birisi olarak içim acıyor. Yakın zamanda çok iyi eğitilmiş bir arkadaşımın kızının da yurtdışına gideceğini öğrenince konuyu irdelemeye ve konu hakkında yazmaya karar verdim.

Bizler bana bir harf öğretenin kölesiyim 29 harfi öğretenin 29 kere kölesiyim yada ilim Çin’de de olsa gidin alın diyen kültür ile yoğurulmuşmuşuz.  O nedenle bilimizi mesleki görgümüzü geliştirmek için yurtdışına giden orada öğrendiklerini gelip ülkemizde uygulayarak ülke kalkınmasına katkı sağlayanları büyük saygı duyan bir toplumuz.

 Ancak son zamanlarda gidenler ülkede çok iyi eğitimler alanlar ve gelmemek üzere gidiyorlar. Gidenlerin kim olduğuna baktığımızda ve gerekçelerine baktığımızda acil tedbir alınması gereken konu olduğunu düşünüyorum ve karar mekanizmasındakilere önlem alınmasını öneriyorum

 2015-2021 yılları arası Koç Üniversitesinden mezun olanların %28 i, Yıldız Teknik ten mezun olanların %10,8 i yurt dışına giderken bu gidiş liselere sıçramış. Galatasaray ve İstanbul Erkek Lisesi mezunlarındaki Lise eğitimi sonrası yurtdışına gidiş rakamları aşağıdaki tabloda.

Liselerden  Üniversite Eğitimi Amacıyla Yurt Dışına Giden

                                       2020        2024

Galatasaray Lisesi          3%          24%

İstanbul Erkek Lisesi      36%         89%

Yukarıdaki tabloda da olmasa da, Çocuklarımızı öğrencisi olsun diye olağanüstü emek verdiğimiz, Kadıköy Anadolu Lisesi, Vefa Lisesi, Fevziye Mektepleri, Robert Koleji, Kabataş Erkek Lisesi, Burak Bora Anadolu Lisesi, Köy Hizmetleri Anadolu Lisesi gibi  okullardan mezun olanların oldukça önemli kısmı Üniversite eğitimini yurt dışında yapıyor ya da yapmanın yollarını arıyor.

1925- sonrası sınırlı olanaklar ile yurtdışına gönderilip orada öğrendiklerini ülkemizde uygulayarak, 1940 Yıllarda Hitlerin tehditlerine aldırmayıp, Hitler zulmünden kaçıp ülkemize sığınan 160 cıvarındaki bilim insanlarının, bilgi birikimlerinden yararlanıp başta İTÜ olmak üzere üniversitelerimizdeki gelişmeleri 1980'li yıllarda Özal daveti ile ülkeye dönen yetişmiş insan kaynağının ülke kalkınmasına etkisini hepimiz biliyoruz.

Ülke kalkınması, ilim irfan transferi için Cumhuriyetin ilk 10 yılında eğitim için yurt dışına devlet olanakları ile yıllık gönderilen öğrenci sayısının ortalama 75 kişi olduğunu görünce son 3 yılda yurtdışına yerleşen ve dönme olasılığı düşük 1250 000 kişiyi düşününce ne kadar büyük kayıp içinde olduğumuzu tahmin edebiliriz.

Ülkelimizin kalkınması ve gelişmiş ülkeler ile rekabet edebilmesinin yolu, tez zamanda iyi yetişmiş insan kaynağının dışarıya kaçışını durdurmadan, gidenlerin dönüşünü sağlamadan geçiyor.

Bunun yolu da ülkedeki siyasal gerilimi düşürmeden bu nitelik insanların çalışma koşullarını iyileştirmeden ve ARGE çalışmalarını desteklemeden geçiyor.